Α) Γενικά
Το σφουγγάρι αναφέρεται για πρώτη φορά στα έργα του Αριστοτέλη, του Ομήρου και του Πλάτωνα. Από την αρχαιότητα, η ζωή και η κουλτούρα των κατοίκων της Καλύμνου έχει συνδεθεί με αυτό το θαλάσσιο ζώο, για αυτό και η Κάλυμνος έχει γίνει γνωστή ως "Το νησί των σφουγγαράδων". Η σπογγαλιεία έχει αποτελέσει εδώ και πολύ καιρό ένα συνηθισμένο επάγγελμα και τα σφουγγάρια πάντα θεωρούνταν η βασική πηγή εισοδήματος των κατοίκων του νησιού, φέρνοντας πλούτο και κάνοντάς το διάσημο σε όλη τη Μεσόγειο θάλασσα.
Ακόμη και σήμερα, η σπογγαλιεία, με όλη την ιστορία και την παράδοσή της, είναι η ψυχή των ανθρώπων του νησιού. Κάθε χρόνο, συμβαίνει μια εορταστική εβδομάδα (μετά το Πάσχα), για να τιμηθεί η σχέση μεταξύ της Καλύμνου και των σφουγγαριών (που ονομάζονται ακόμη και "Καλύμνικος χρυσός"). Όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιστάσεις, οι άνθρωποι γλεντούν, τραγουδούν και τρώνε παραδοσιακούς μεζέδες.